‘Goede begeleiding is onmisbaar voor een startende docent’

Ben je gezakt, wil je herprofileren, een nieuwe start maken of gewoon die volgende stap zetten? Wij helpen je groeien. Op het VAVO Rijnmond College in Rotterdam behaal je jouw diploma of deelcertificaten mavo, havo of vwo.

De eerste jaren van een docentencarrière kunnen soms pittig zijn. Een veilig leer- en werkklimaat is daarom essentieel. Als partner van Opleidingsschool Rotterdam (OSR) besteedt het VAVO Rijnmond College veel aandacht aan de begeleiding van startende leraren. En we merken dat onze aanpak werkt.

In de eerste jaren van hun carrière is de uitstroom van leraren hoog. Zo bleek uit recent onderzoek van de Dienst Uitvoering Onderwijs nog dat een kwart van de leraren in het voortgezet onderwijs na drie jaar is uitgestroomd. Belangrijke redenen hiervoor zijn onder meer werkdruk en stress, onduidelijke verwachtingen, gebrekkige communicatie en het ontbreken van steun en feedback. De boodschap is duidelijk: Nederlandse scholen zouden meer kunnen doen om hun beginnende docenten te ondersteunen.

Begeleiding Startende Leraren

Vijf jaar geleden is het VAVO Rijnmond College daarom gestart met het traject Begeleiding Startende Leraren (BSL). We wilden met dit traject een veilig leer- en werkklimaat creëren en uitval voorkomen. Met andere woorden, we wilden een zachte landing mogelijk maken voor onze nieuwe docenten.

Tim Immerzeel is inmiddels drie jaar Begeleider op School (BOS) op het VAVO Rijnmond College. Samen met collega Erik Coolen is Tim een dag per week actief als begeleider van onze startende docenten. Hij beschouwt het beschermen van nieuwe docenten en het koesteren van hun enthousiasme als belangrijke verantwoordelijkheden van scholen. ‘Te veel mensen die starten in het onderwijs vallen uit en dat moet natuurlijk zo veel mogelijk voorkomen worden. Niet alleen omdat er een lerarentekort is, maar ook omdat het onderwijs zo’n prachtige sector is om in te werken. Daarom is goede begeleiding voor een startende docent onmisbaar.’

Intervisie, lesbezoeken en ruimte voor ontwikkeling

Een belangrijk onderdeel van hun begeleiding bestaat uit het organiseren van periodieke intervisiemomenten, waarin nieuwe collega’s ruimte krijgen om casussen te bespreken en ervaringen te delen. Deze samenkomst is niet alleen bedoeld om van elkaar te leren; we zien ook dat het ontzettend fijn is om simpelweg te merken dat je niet de enige bent die soms tegen bepaalde zaken aanloopt.

Daarnaast bezoeken de BOS’ers met regelmaat lessen. Tim: ‘Het is ontzettend leuk om beginnende collega’s na afloop met tips en goede gesprekken te kunnen helpen. Die feedbackgesprekken kunnen gaan over praktische zaken zoals werkvormen, huiswerk, orde houden of die ene leerling, maar ook over de schoolcultuur of over het soort docent dat ze graag willen worden. Bovendien merken we dat veel startende leraren behoefte hebben aan een bevestiging. Ben ik op de goede weg? Gaat dit lekker? Soms is een geruststellende opmerking en een knipoog al voldoende om die stress weg te nemen.’

Ook stress, werkdruk en begrenzing zijn geregeld onderwerp van gesprek. Deze aspecten zijn herkenbaar voor veel startende docenten en vormen landelijk een belangrijke reden voor het vroege uitstromen. En het zijn deze redenen die het belang van regelmatige gesprekken en intervisiemomenten extra onderstrepen. Een goed voorbeeld is Tims ervaring met een docente van onze school die zich erg betrokken voelde bij de persoonlijke problemen van leerlingen – zo betrokken dat ze de problemen van leerlingen mee naar huis nam. Haar betrokkenheid kostte haar te veel energie en leverde stress op. ‘Door dit op te merken en door in gesprek te gaan en mee te denken, heeft ze dit op een voor haar verantwoorde wijze kunnen afbouwen,’ vertelt Tim, ‘zonder de belangen van leerlingen te schaden, maar ook zonder in de knoop te komen met haar verantwoordelijkheidsgevoel.’

Een derde belangrijk onderdeel van de BSL op het VAVO Rijnmond College is, tot slot, dat startende leraren in de eerste jaren een wat lagere werklast krijgen dan hun ervaren collega’s. Zo creëren we net wat meer ruimte voor professionele ontwikkeling. Fenne Bastiaanse, in augustus 2021 bij ons gestart als docente Nederlands, gebruikt deze ruimte bijvoorbeeld onder meer om lessen van collega’s te bezoeken. ‘Wat fijn is,’ zegt ze, ‘is dat ik elke week wat tijd overhoud. Zo heb ik in de eerste twee maanden van het schooljaar al een paar lesbezoeken gehad, maar heb ik zelf ook al meermaals bij een collega kunnen aanschuiven. Door deze open cultuur en extra tijd voor ontwikkeling voel ik me erg gesteund.’

Partner van Opleidingsschool Rotterdam

Sinds een paar jaar draaien we ons jaarlijkse BSL-traject niet meer alleen, maar zijn we partner van Opleidingsschool Rotterdam. Binnen de OSR werken we samen met andere scholen in de regio en met lerarenopleidingen van de TU Delft, het ICLON te Leiden en de Hogeschool Rotterdam. Zo wisselen we expertise uit en bundelen we onze krachten om een nieuwe generatie docenten op te leiden.

Wil je meer weten over Opleidingsschool Rotterdam? Kijk op www.osr.nu.

Menu